Govt. Kithopina


ISRAEL GOVERNMENT AKUON KITHOPINA HO :
Israel government in pemthah ho  dingin thilguon tamtah aneiyin, sum-le-pai, Health Insurance, Hebrew jiltheina, Simlai ho lekha simtheina, Inn-le-lou chohtheina, Income tax suhlhomna chuleh adang dang. Hiche kithopina hohi phat chomkhatkah sung’a ding ahi, Israel a anachengsa hodingin ahitheipoi.
1.       Comercial Import : Sumkol veina nahi’a, nathil ho chu Israel gamsung’a aban najom nomleh, government in tax lhomcha’a nathilpohlut theina phalna napieh ding ahi. Hinlah hiche hi Bnei menashe te lah’a aumlou ding jeh in sei angaibehseh poi. Hinlah bolthei ahi ti hetna ding’a igah tahlang u ahibouve.
2.       Car Pohluttheina : Mikhat chun car aneiya, ama manchah ding mongmong’a Israel a akipohlut nom leh Ministry of Transportation (Israel) in kithopina aneiding ahi. Hinlah hiche hi a process ahahsalheh in ahi. Chuleh, car ahoitah-tah tilou pohlut sang’a, Israel’a kijoh car ho kichoh aphajoi, chuleh, Israel a Veilam’a driver seat aumjeh in India akuona car ho kipolut jongleh boi bepseu ding ahi.
3.       Sum muding jat : Misrad Haklita (Ministry of Immigrant Absorption) in ahung pemthah hohi natoh amukah uva sum apieh diu ahi. Government in tukum 2012 kum in hiche sumjong hi masang’a sangin 10% in atamsah kit un ahi. Giur namuchai phat uleh Government akuona I-Card (Teudat Zehut) leh bank account kihonsa namu diu ahi.
4.       Pasal kum 67 chuleh numei kum 65 lhing jouse chun pension asandiu ahi. Hiche pension hi athikah uva asan diu ahi. Asum sanjat uhi innsung’a natong mi ijat uma chuleh amaho chun ijat asan uvem chuleh apienkum u jat dungjuiya pension sum apieh jiu ahin, mijouse pension san akibang poi. Alhangi in shekel 2000-3500 ahijin ahi.
5.       Jineiya, cha tamtah neihon sum atammu jep kit diu ahi. Israel nalhun teng na innsung mijat leh akum dungjuiya sum amudiu ahi. Koimacha sum mujat kibanglou ding ahi. Israel lhunjouva pieng naosen honjong Sal Klita sum amudiu ahi. Sal Klita hi lhagup sung hiding ahi, hiche lha gup jouva pieng naosen honvang hiche sum hi amutheilou diu ahitai. Amaho muding chu achombeh in aumkit e.
6.       NATONGLOU HO SUM MU : Sal Klita sum namu jouva, natohna nakimu loulaileh, Natohna Mulouho kithopina sum (Unemployment benefits) namu kit ding ahi. Hiche hi Dmei Kiyum (a monthly living allowance) akiti.  Hiche sum hi lhagup jou (Sal klita sum akuon sum kimu akichai jou) leh muthei ahi.   Asumjat : Jinei lou = 1318 shekel; Nupa = 1980 shekel; Nupa + chapang 1 = 2388 shekel; Nupa+chapang 2 = 2780 shekel (hiche hi family khat in amujat tampen ahi)
7.       Dmei Kiyum (Living allowance) hi Student hon amutheipouve. Student on Student Authority akuon kithopina amujeh u ahi. National Insurance (Bituach Leumi) akuona lhaseh leh 600 shekel hi lha 9 sung namu ding ahi. Chuleh Naji in na atoh’a ahileh hiche sum namuthei kit lou ding ahi.
8.       Dmei Kiyum (Living allowance) hi aliyah nabol apat kum khat sung’a namuthei ahi. Hiche jouva kumkhat sung jen natonglouva na umleh Bituack Leumi (Insurance) te akuona Havtakhat Hachnasa (income support) namu thei kit ahi. Hinlah amaho hin Liskat ha Taasukat (Job Service/Employment Office) toh kijopna aneijeh un, natohna naholpeh diu ahi. Naholpeh sung’a chu amaho akuona Havtakhat Hachnasa namu ding ahi.
9.       Sal Kilita sum namuna phat sung’a Israel nadalhah’a gampama napotdoh leh, nasum mu tang ding ahi. Kumkhat sung’a nahung kile’a ahileh, sum adangse namutheina ding’a Misrad Klita (absoption office) a nache angaiye.